Vitamine E (natuurlijk) voor Paarden
Vitamine E voor paarden is een essentiële, vetoplosbare vitamine die paarden nodig hebben voor hun algehele gezondheid, en het speelt een belangrijke rol in de bescherming van cellen tegen schade door vrije radicalen. Het is vooral belangrijk voor de gezondheid van spieren, het immuunsysteem en het zenuwstelsel. Omdat paarden de vitamine niet zelf kunnen maken, moeten ze het via hun voeding binnenkrijgen, vooral via gras. Een tekort aan de vitamine kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals spierdegeneratie, neurologische aandoeningen en een verzwakt immuunsysteem.
Werkzame stoffen en eigenschappen
De werkzame vorm van de vitamine bij paarden is voornamelijk alfa-tocoferol. Dat is een van de acht tocoferolen en tocotriënolen die samen vitamine E vormen. Alfa-tocoferol is de biologisch meest actieve vorm en wordt het best door het lichaam gebruikt.
De vitamine werkt als een krachtige antioxidant. Dat betekent dat het helpt bij het neutraliseren van vrije radicalen, die cellen kunnen beschadigen. Vrije radicalen ontstaan als bijproduct van stofwisselingsprocessen en tijdens inspanning.
De vitamine helpt bij het versterken van de immuniteit en beschermt tegen infecties. Het ondersteunt ook de functies van immuuncellen.
Bij paarden is de vitamine essentieel voor de spierfunctie en het voorkomen van spierafbraak. Het voorkomt aandoeningen zoals spierzwakte en stijfheid, vooral bij sportpaarden.
Vitamine E helpt bij het beschermen van zenuwcellen tegen oxidatieve schade. Dat is belangrijk voor de normale werking van het zenuwstelsel. Een tekort aan vitamine E kan leiden tot neurologische aandoeningen zoals Equine Motor Neuron Disease (EMND).
Productieproces
Vitamine E als supplement is synthetisch of komt uit natuurlijke bronnen. De natuurlijke vorm (d-alfa-tocoferol) is plantaardig en komt uit olie, terwijl de synthetische vorm (dl-alfa-tocoferol) chemisch is.
De natuurlijke vorm wordt meestal beter opgenomen dan de synthetische vorm. De vorm ontstaat door extractie van plantaardige oliën, zoals sojaboon- of zonnebloemolie. Natuurlijk produceren gebeurt door de vetoplosbare delen van de olie te isoleren, en daarna de vitamine E (d-alfa-tocoferol) te zuiveren.
Synthetische vitamine E (dl-alfa-tocoferol) ontstaat door chemische processen en bevat een mix van actieve en minder actieve vormen van tocoferolen.
Na het productieproces voegen producenten vitamine E-supplementen vaak toe aan paardenvoer, voornamelijk als tocoferolacetaat, een stabiele vorm van vitamine E die goed bestand is tegen opslag en verwerking.
Natuurlijke bronnen
Paarden kunnen vitamine E uit hun dagelijkse voeding halen, voornamelijk uit:
- Vers gras. Dit is veruit de rijkste bron van natuurlijke vitamine E voor paarden.
- Hooi. De concentratie in hooi neemt echter snel af na de oogst, dus oudere balen hooi bevatten vaak weinig vitamine E.
- Plantaardige oliën. Vooral koudgeperste oliën zoals zonnebloemolie en tarwekiemolie bevatten de vitamine, hoewel dit vaak in kleinere hoeveelheden is dan in vers gras.
Toepassingen en gezondheidsvoordelen
De vitamine is cruciaal voor het handhaven van gezonde spieren. Het helpt paarden die onder zware inspanning staan om schade aan spierweefsel door oxidatieve stress te voorkomen.
Paarden die aan veel stress of zware training staan blootgesteld, hebben vaak extra ondersteuning van hun immuunsysteem nodig. De vitamine helpt hun immuuncellen optimaal te laten functioneren.
Bij paarden kan een tekort leiden tot aandoeningen zoals Equine Motor Neuron Disease (EMND) en Equine Degenerative Myeloencephalopathy (EDM). Deze neurologische aandoeningen treden vaak op bij langdurige tekorten.
Verbetering van herstel: Sportpaarden die veel trainen of wedstrijden doen, kunnen baat hebben bij supplementen, aangezien het helpt bij het herstel van spieren en weefsels na intensieve inspanning.
Mogelijke nadelen
Hoewel de vitamine van groot belang is voor de gezondheid van paarden, kunnen er ook problemen ontstaan bij overmatige inname of bij een onjuiste dosering.
Te veel (bijvoorbeeld door overmatige supplementatie) kan leiden tot hypervitaminosis E, wat verstoringen kan veroorzaken in de opname van andere vetoplosbare vitaminen, zoals vitamine A, D en K. Dit kan weer leiden tot andere tekortkomingen en gezondheidsproblemen.
Hoewel de vitamine een antioxidant is, kan een te hoge inname van antioxidanten juist de balans in het lichaam verstoren. Dit kan paradoxaal genoeg oxidatieve stress verhogen in plaats van verminderen.
In zeer hoge doseringen kan de vitamine maag-darmklachten veroorzaken bij paarden, hoewel dit zelden voorkomt bij normale niveaus van supplementeren.
Samenvatting van het onderzoek
Deze studie beoordeelt de rol van vitamine E, samen met andere antioxidanten, bij het verminderen van oxidatieve stress bij paarden. Het benadrukt het belang van deze supplementen bij het beheersen van aandoeningen die voortkomen uit oxidatieve stress, zoals ontstekingen en weefselschade.
Garcia, E. I. C., Elghandour, M. M. M. Y., Khusro, A., Alcala-Canto, Y., Tirado-González, D. N., Barbabosa-Pliego, A., & Salem, A. Z. M. (2022). Dietary Supplements of Vitamins E, C, and β-Carotene to Reduce Oxidative Stress in Horses: An Overview. In Journal of Equine Veterinary Science (Vol. 110, p. 103863). Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.jevs.2022.103863
Samenvatting van het onderzoek
Dit onderzoek vergelijkt de effecten van natuurlijke en synthetische vitamine E-suppletie bij paarden. De bevindingen suggereren dat natuurlijke vitamine E, met name RRR-α-tocoferol, resulteert in betere oxidatieve en inflammatoire reacties, evenals verbeterde functionele resultaten na inspanning.
Fagan, M. M., Harris, P., Adams, A., Pazdro, R., Krotky, A., Call, J., & Duberstein, K. J. (2020). Form of Vitamin E Supplementation Affects Oxidative and Inflammatory Response in Exercising Horses. In Journal of Equine Veterinary Science (Vol. 91, p. 103103). Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.jevs.2020.103103
Hoewel synthetische vitamine E goedkoper is, is het toch beter om natuurlijke vitamine E te geven.
All-rac-alfa-tocoferol, ook wel bekend als synthetische vitamine E, is een vorm van vitamine E die in een laboratorium wordt geproduceerd. Het bestaat uit een mengsel van acht verschillende moleculen (isomeren), die allemaal dezelfde chemische basisstructuur delen maar verschillende ruimtelijke configuraties hebben. Deze isomeren worden gezamenlijk aangeduid als “all-rac”, wat staat voor “alle racematen”, een scheikundige aanduiding voor het mengsel. In dit mengsel is slechts één van de isomeren hetzelfde als het natuurlijke vitamine E, dat bekend staat als RRR-alfa-tocoferol.
Een aantal belangrijke redenen om de natuurlijke variant van vitamine E te geven zijn:
- Biologische beschikbaarheid: Natuurlijke vitamine E (d-α-tocoferol of RRR-α-tocoferol) wordt beter door het lichaam opgenomen en is effectiever dan synthetische vitamine E (dl-α-tocoferol of all-rac-α-tocoferol). Natuurlijke vitamine E wordt namelijk beter in het bloed opgenomen en blijft langer in het lichaam aanwezig.
- Potentie: Natuurlijke vitamine E is ongeveer twee keer zo krachtig als de synthetische variant in termen van antioxidanteffectiviteit.
- Structuur: Natuurlijke vitamine E bestaat uit een enkele isomeer, terwijl synthetische vitamine E een mengsel van acht verschillende isomeren bevat, waarvan slechts één dezelfde is als in de natuurlijke vorm.
Korte samenvatting
Natuurlijke vitamine E is biologisch beter beschikbaar, effectiever en krachtiger dan synthetische vitamine E. Daarom wordt natuurlijke vitamine E vaak de voorkeur gegeven voor zowel mensen als dieren voor betere gezondheidsvoordelen.
Bronnen
Burton, G., Traber, M., Acuff, R., Walters, D., Kayden, H., Hughes, L., & Ingold, K. (1998). Human plasma and tissue alpha-tocopherol concentrations in response to supplementation with deuterated natural and synthetic vitamin E. In The American Journal of Clinical Nutrition (Vol. 67, Issue 4, pp. 669–684). Elsevier BV. https://doi.org/10.1093/ajcn/67.4.669
Liu, R. H. (2003). Health benefits of fruit and vegetables are from additive and synergistic combinations of phytochemicals. In The American Journal of Clinical Nutrition (Vol. 78, Issue 3, pp. 517S-520S). Elsevier BV. https://doi.org/10.1093/ajcn/78.3.517s
Acuff, R. (2009). Vitamin E: Bioavailability and function of natural and synthetic forms. In Journal of Food Technology in Africa (Vol. 4, Issue 3). African Journals Online (AJOL). https://doi.org/10.4314/jfta.v4i3.48065
De door NRC aanbevolen dagelijkse dosering van vitamine E is 1 IU per kilo lichaamsgewicht. Dat is gebaseerd op synthetische vitamine E. Met natuurlijke vitamine E kan de dosering de helft lager zijn.
Voor een paard van 500 kilo is dat dus 500 IU, het absolute minimum om ervoor te zorgen dat er geen gebrek aan vitamine E optreedt. Een paard dat werkt of zoogt heeft twee keer zo veel nodig, dus 2 IU per kilo lichaamsgewicht. Afhankelijk van de conditie van het paard en onderliggende ziektes kan dosering tot 10.000 IU per dag (tijdelijk) nodig zijn.
Een richtlijn voor dosering is de volgende:
- Het “gemiddelde paard”: tussen de 500 en 1.000 IU
- Drachtig paard: tussen de 1.500 en 2.000 IU
- Paard dat op hoog niveau presteert: tussen 2.000 en 5.000 IU
- Allergieën en specifieke aandoeningen: tussen de 5.000 en 10.000 IU
Ga echter nooit zo maar Vitamine E in een hogere dosering toedienen dan de dagelijkse behoefte, maar overleg altijd eerst met een dierenarts.
Bronnen
Petersson, K. H., Burr, D. B., Gomez-Chiarri, M., & Petersson-Wolfe, C. S. (2010). The influence of vitamin E on immune function and response to vaccination in older horses. In Journal of Animal Science (Vol. 88, Issue 9, pp. 2950–2958). Oxford University Press (OUP). https://doi.org/10.2527/jas.2008-1724
