Omega (onverzadigde) vetzuren zijn belangrijk voor de gezondheid van je paard. Onverzadigd betekent vloeibaar met een lage smelttemperatuur, in tegenstelling tot verzadigde vetzuren die een vaste vorm hebben en bij hogere temperaturen smelten. En verzadigde vetzuren staan bekend als ongezond, alhoewel wetenschappers daar enigszins van terug lijken te komen. 

Er zijn veel verschillende soorten omega vetzuren, maar eigenlijk hoor je alleen maar over de vetzuren 3, 6 en 9. Dat komt omdat deze varianten het best zijn onderzocht. Soms kom je ook wel andere omega’s tegen, bijvoorbeeld omega-7. Op omega-3 en 6 gaan we hieronder veel dieper in, maar eerst iets kort over omega-7 en 9.

Onderzoek naar omega-7 (palmitoleïnezuur) is in opkomst. Dit vetzuur komt in grote hoeveelheden voor in bijvoorbeeld zee-duindoorn en macadamia-olie. Het ondersteunt de gezondheid van de huid- en slijmvliezen en heeft mogelijk ontstekingsremmende eigenschappen.

Omega-9 is het meest voorkomende vetzuur: het zit in vrijwel elk olieproduct. Het is niet essentieel, omdat het lichaam het zelf kan maken uit andere vetten. Dit maakt het minder relevant in voeding. Een bekend omega-9 vetzuur is oleïnezuur. Dat zit in grote hoeveelheden in olijfolie en avocado-olie. Maar let op: sommige voeding waar omega-9 in zit is giftig voor je paard! In avocado zit bijvoorbeeld de stof persine, die het functioneren van de hartspiercellen aantast. Er is overigens geen enkel bewijs dat omega-9 iets voor je paard doet. Een supplement met omega-9 kan je dus gerust laten staan.

Omega-3 is een groep meervoudig onverzadigde vetzuren die belangrijk zijn voor je paard. Deze vetzuren verminderen ontstekingen en ondersteunen de gezondheid van hart en hersenen.

Een van de omega-3 vetzuren is essentieel, wat betekent dat het lichaam het niet zelf kan maken. Dat is Alfa-linoleenzuur (ALA). Het komt voor in plantaardige bronnen zoals lijnzaad en chiazaad. 

Andere omega 3 vetzuren zijn Eicosapentaeenzuur (EPA) en Docosahexaeenzuur (DHA). Het lichaam van je paard kan ALA deels omzetten in EPA en DHA, maar niet heel efficiënt. EPA vermindert ontstekingen en ondersteunt de gezondheid van hart en hersenen. DHA is essentieel voor de ontwikkeling en werking van de hersenen, ogen en zenuwen. Het helpt ook bij een gezonde huid, glanzende vacht en gezonde ogen. Je vind DHA en EPA vooral in visolie.

Ook omega-6 is een groep essentiële, meervoudig onverzadigde vetzuren. Deze vetzuren zijn nodig voor wondgenezing, celgroei en het functioneren van het immuunsysteem. Er is een wisselwerking tussen omega-3 en omega-6. Te veel omega-6 zonder voldoende omega-3 kan leiden tot chronische ontstekingen.

De twee belangrijkste omega-6 vetzuren zijn Linolzuur (LA) en Arachidonzuur (AA). LA is de meest voorkomende vorm en vind je in plantaardige oliën zoals zonnebloemolie en maïsolie. LA is essentieel voor een gezonde huidbarrière en helpt bij het voorkomen van uitdroging. Je paard zet linolzuur om in andere omega-6 vetzuren, zoals AA. Dat komt ook voor in dierlijke producten zoals vlees en eieren, maar die geef je uiteraard niet aan je paard. AA wordt in het lichaam gebruikt voor de productie van eicosanoïden, die een rol spelen in ontstekingsprocessen. Dat is belangrijk voor wondgenezing en infectiebestrijding. Omega-6 vind je in maïsolie, zonnebloemolie en rijstkiemolie.

Het is belangrijk om omega-3 en omega-6 in de juiste verhouding te geven. De ideale verhouding omega-3 tot omega-6 voor paarden ligt tussen 2:1 en 4:1, afhankelijk van hun dieet en gezondheidstoestand.

Omega-3 vetzuren hebben een ontstekingsremmend effect, terwijl omega-6 vetzuren in overmaat juist ontstekingen kunnen bevorderen. Een slechte balans kan leiden tot problemen, zoals hoefbevangenheid, gewrichtsproblemen, of allerhande allergieën.

Gras bevat van nature een hoog omega-3-gehalte. Paarden die geen toegang hebben tot gras (bijvoorbeeld in de winter of op een paddock paradise) kunnen baat hebben bij omega-3-rijke supplementen, omdat er in hooi veel minder omega-3 zit. Krijgt je paard veel krachtvoer (granen)? Dat is vaak rijker aan omega-6. Dan is supplementeren met omega-3 aan te raden, om de balans te herstellen.

Als je omega-3 gaat supplementeren, heb je de keuze uit een bron die veel ALA of een bron die veel EPA of DHA bevat. De goedkoopste bron van ALA is lijnzaadolie. Maar omdat je paard niet heel efficiënt is in het omzetten van ALA naar EPA en DHA, moet je misschien iets anders (er bij) geven.

Er blijven dan twee mogelijkheden over: visolie (zoals zalmolie) en algenolie. Beiden bevatten een hoge concentratie aan EPA en DHA, maar het wetenschappelijk onderzoek naar de werking bij paarden staat nog in de kinderschoenen. Heeft het supplementeren van een hoge dosis EPA of DHA wel zin heeft als je paard het zelf kan aanmaken uit ALA? Er is onderzoek waaruit blijkt dat paarden EPA en DHA uit een supplement inderdaad opnemen in hun lichaam. Verder onderzoek is er echter nog maar weinig.

In onderstaande tabel vind je de verhouding tussen omega-3 en omega-6 in verschillende soorten olie die geschikt zijn voor paarden.

In deze tabel zie je de hoeveelheid omega-3 en omega-6 in mg per gram van verschillende soorten ruwvoer.

Deze tabel toont de hoeveelheid EPA en DHA (en ALA) in verschillende soorten olie.

Nogradi, N., Couetil, L.L., Messick, J., Stochelski, M.A. and Burgess, J.R. (2015), Omega-3 Fatty Acid Supplementation Provides an Additional Benefit to a Low-Dust Diet in the Management of Horses with Chronic Lower Airway Inflammatory Disease. J Vet Intern Med, 29: 299-306. https://doi.org/10.1111/jvim.12488   

King, S. S., Abughazaleh, A. A., Webel, S. K., & Jones, K. L. (2008). Circulating fatty acid profiles in response to three levels of dietary omega-3 fatty acid supplementation in horses. Journal of animal science, 86(5), 1114–1123. https://doi.org/10.2527/jas.2007-0682 

Brinsko, S. P., Varner, D. D., Love, C. C., Blanchard, T. L., Day, B. C., & Wilson, M. E. (2005). Effect of feeding a DHA-enriched nutriceutical on the quality of fresh, cooled and frozen stallion semen. Theriogenology, 63(5), 1519–1527. https://doi.org/10.1016/j.theriogenology.2004.07.010 

Pearson, G., Goodale, M., Wakshlag, J., & Fortier, L. (2022). Dose-Dependent Increase in Whole Blood Omega-3 Fatty Acid Concentration in Horses Receiving a Marine-Based Fatty-Acid Supplement. In Journal of Equine Veterinary Science (Vol. 108, p. 103781). Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.jevs.2021.103781 

Ross-Jones, T., Hess, T., Rexford, J., Ahrens, N., Engle, T., & Hansen, D. K. (2014). Effects of Omega-3 Long Chain Polyunsaturated Fatty Acid Supplementation on Equine Synovial Fluid Fatty Acid Composition and Prostaglandin E2. In Journal of Equine Veterinary Science (Vol. 34, Issue 6, pp. 779–783). Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.jevs.2014.01.014