Lijnzaad (gebroken)

Lijnzaad (gebroken)

Lijnzaad (Linum usitatissimum) geeft een nootachtige smaak en veel energie uit vet. In de paardenpraktijk kies je het voor huid- en vachtglans, een rustige buik en als extra calorieën zonder veel suiker of zetmeel.

Bioactieve bestanddelen
Lijnzaad bevat veel olie met vooral omega-3 (ALA) en wat omega-6 (linolzuur), plus 18–25% eiwit en veel vezels. De zaadhuid levert slijmstoffen (geven een zacht laagje in maag en darmen). Verder zitten er lignanen in (o.a. SDG) en natuurlijke antioxidanten. In kleine hoeveelheden komen cyanogene glycosiden voor; daarom kies je bescheiden porties en bouw je rustig op.

Gebruik bij paarden
Maak het zaad vlak voor voeren fijn (of gebruik gemalen zaad) en meng door nat voer/slobber. Begin laag en kijk naar mest, eetlust, gedrag en vacht. Richtlijn voor dagelijks onderhoud: ongeveer 50–150 g per 500 kg paard; kortdurend kun je naar 200–250 g als het rantsoen en lichaamsconditie dat toelaten. Tel het vet mee in de energiebalans en zorg voor goed drinkwater. Laat circa 2 uur ruimte rond orale medicatie en mineralen, omdat slijmstoffen de opname kunnen remmen. Stop of verlaag bij dunne mest of veel gas. Wees terughoudend bij dracht en lactatie en overleg bij lever- of bloedstollingsproblemen of gebruik van anticoagulantia/NSAID’s met je dierenarts. Bij koliekverschijnselen, sloomheid of aanhoudende huidklachten altijd eerst diagnostiek via de dierenarts.

Paarden vinden lijnzaad erg lekker, maar het is goed om het met mate te geven. De veilige grens is 200 gram per dag voor een paard van 600 kilo.

Hoe lang doe ik er mee?
Als je elke dag dit kruid aan je paard geeft, dan doe je met 2 kilo 10 dagen. Met 5 kilo doe je 25 dagen. Dat is best lang! Daarom heeft het ook niet zoveel zin om grote hoeveelheden kruiden te kopen.

Gebroken of ongebroken?
Hoe zit het nu precies met gebroken en ongebroken lijnzaad? Daar wisselen de meningen over. Een paard kan zowel gebroken als ongebroken lijnzaad eten. Bij ongebroken lijnzaad is er een kans dat de zaadjes onverteerd door het verteringssysteem van het paard gaan. De nuttige stoffen haalt het er dan niet uit. Gebroken (of gemalen) lijnzaad is minder lang houdbaar: er is een kans dat het ranzig wordt, zeker als je het niet goed (droog) bewaart. Het beste is om ongebroken lijnzaad vlak voor dat je het aan je paard geeft, te breken. Dat doe je bijvoorbeeld met een koffiemolen.

Is lijnzaad giftig?
En zit er geen gif in lijnzaad? Lijnzaad bevat cyanogene glycosiden, die bij inname cyanide kunnen vormen. Hoewel het risico op vergiftiging laag is bij normaal gebruik, kan het koken of weken van gebroken lijnzaad helpen om deze stoffen af te breken. Het voeren van gematigde hoeveelheden lijnzaad is veilig. Maar uit onderzoek dat bij mensen is uitgevoerd, lijkt het ook met de kans op cyanide-vergiftiging wel mee te vallen.

Er is onderzoek gedaan naar de werking van lijnzaad bij paarden.

Samenvatting van het onderzoek
In dit onderzoek wordt geconcludeerd dat supplementen op basis van lijnzaadgrutten (met ongeveer 6,3%-6,7% lijnzaadgrutten in de droge stof (DS) van het dieet, of 0,8 g/kg lichaamsgewicht/dag) en voer met oplosbare vezelbronnen (bietenpulp, gedroogde wortelen) de verteerbaarheid van ruw eiwit en vet in het hooi-haverdieet van paarden verbeteren en bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt in voedingsstrategieën ter vervanging van granen in het rantsoen van paarden om de inname van zetmeel te verminderen zonder dat dit nadelige effecten heeft op de bloedparameters en de gezondheid van de paarden.

Saastamoinen, M., & Särkijärvi, S. (2020). Effect of Linseed (Linum usitatissimum) Groats-Based Mixed Feed Supplements on Diet Nutrient Digestibility and Blood Parameters of Horses. In Animals (Vol. 10, Issue 2, p. 272). MDPI AG. https://doi.org/10.3390/ani10020272

Samenvatting van het onderzoek
Het doel van deze studie was om het effect van lijnzaadsupplementatie (Linum usitatissimum) op de huidtestrespons van atopische paarden te kwantificeren. Resultaten toonden aan dat supplementatie met lijnzaad gedurende 42 dagen bij onze proefpaarden de gemiddelde huidtestrespons op Culicoides sp. verminderde. Deze observatie ging gepaard met een significante afname van de langketenige verzadigde vetzuren; beheenzuur (22:0) en lignocerinezuur (24:0), in het haar van paarden die lijnzaad kregen. Er was ook een significante afname van aspartaataminotransferase en een toename van serumglucose bij de behandelde dieren op specifieke bemonsteringspunten. Er werd geconcludeerd dat; in deze kleine pilotstudie, lijnzaad in staat was om het laesiegebied van de huidtestrespons van atopische paarden te verkleinen, het vetzuurprofiel van het haar te veranderen, ontstekingen te verminderen en geen negatieve bijwerkingen opriep bij de proefpaarden.

O’Neill, W., McKee, S., & Clarke, A. F. (2002). Flaxseed (Linum usitatissimum) supplementation associated with reduced skin test lesional area in horses with Culicoides hypersensitivity. Canadian journal of veterinary research = Revue canadienne de recherche veterinaire, 66(4), 272–277. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12418783/